Yezhoù koiek-sanek

koiek-sanek -
Douaroniezh:	Su ha Reter Afrika
Renkadur genel:
Disrannadurioù:	yezhoù koek Yezhoù Juu-ǂHoan Yezhoù Tuuek Sandaweg Hadzaeg

Yezhoù orin su ha reter Afrika eo ar yezhoù koiek-sanek. E su Afrika e vezont komzet gant ar C'hoied hag ar Saned hag e reter Afrika gant an Hadzaed hag ar Sandawiz. Brudet ez int evit o c'hlikoù hag-eñv n'int ket ar yezhoù nemetiñ d'o implijout.

Ar familh yezhoù Afrika bihanañ e rummadur Greenberg ez int. N'asantont outi tout ar glaskerien, avat, hag implijet e vez alies an termen "koek-sanek" gant ur ster douaroniel kentoc'h eget genel, evel papouek pe aostraliek. Posupl eo ez eo Yezhoù Juu-ǂHoan ha Yezhoù Tuuek heñvel a-walc'h abalamour d'ur Sprachbund afrikan kentoc'h eget abalamour d'un darempred genel tra ma'z eo ar yezhoù koek embroidi nevez a-walc'h er rannvro. Ouzh ar sandaweg e kreiz Afrika e c'hellfe bezañ liammet ar re-mañ.

Kent astennadur ar vBantoued e komzed ar yezhoù-se e-barzh an holl reter ha su Afrika. Hiziv, avat, ne vezont kavet nemet e dezerzh Kalahari hag e kreiz Tanzania.

En arvar da vont da get ez eo darn vrasañ ar yezhoù-se ha darn vrasañ anezho n'o-deus ket skritur ebet. An hini nemeti gant un niver bras a-walc'h a gomzerien a zo an namaeg, komzet e Namibia gant 250.000 a dud, tra m'eo ar sandaweg implijet gant 40.000 a dud e Tanzania.

Dre ma n'eus prouenn ebet ez eo liammet ar yezho koiek-sanek e weler evel familhoù distag ar peurliesañ

Digenvez eo hadzaeg war a seblant hag ar c'herent tostañ eus an hadzaed a c'hellfe bezañ ar bigmeed eus kreiz-Afrika

Gallout a rafe ar sandaweg bezañ liammet ouzh ar yezhoù koek. Heñvel a-walc'h ez eo ar raganvioù hag un niver vat eus gerioù roll Swadesh met pas a-walc'h da brouiñ an darempred etrezo. Liamm ebet o-deus ar Sandawiz gant a hadzaed.

An hini niverusañ ha liesekañ eus ar familhoù koek-sanek eo ar familh goek. Enderc'hel a ra seizh yezh vev ha muioc'h eget 250.000 a gomzerien. Daoust ma n'anavezer nemet nebeut traoù diwar-benn o istor ez eus strivioù da adsevel ur c'hentyezh

• ? yezhoù Kwadiek-Koeek
  • Kwadiek. Aet da get, Angola.
  • Yezhoù koek
    • Yezhoù Khoekhoek Levezonet e oa vet ar skour-se gant ar sprachbund Juu-Tuu
      • Namaeg (250,000 komzer.)
      • Einieg (aet da get)
      • Yezhoù Khoekhoek ar C'hreisteiz
        • Koranaeg (6+ komzer. Hogozik marv.)
        • Xirieg (90 komzer. Hogozik marv. )
    • Yezhoù Tshuek-Khwek (pe Kalahari) Kalz eus ar yezhoù-se o-deus kollet o c'hlikoù
      • Yezhoù Tshuek-Khwek ar reter (East Kalahari)
        • Shuaeg (6000 komzer).
        • Tsoaeg (9300 komzer).
      • Yezhoù Tshuek-Khwek ar c'hornôk (West Kalahari)
        • Kxoeg (11,000 komzer).
        • Naroeg (14,000 komzer.)
        • Gǁanaeg-Gǀwieg (4500 komzer. Enderc'hel a ra G‖anaeg, Gǀwieg, ha ǂHabaeg)

• Barnard, A. (1988) 'Kinship, language and production: a conjectural history of Khoisan social structure', Africa: Journal of the International African Institute 58 (1), 29-50.
• Güldemann, Tom and Rainer Vossen. 2000. Khoisan. In Heine, Bernd and Derek Nurse, eds., African languages: an introduction, 99-122. Cambridge: Cambridge University Press.
• Köhler, O. (1971) 'Die Khoe-sprachigen Buschmänner der Kalahari', Forschungen zur allgemeinen und regionalen Geschichte. (Festschrift Kurt Kayser). Wiesbaden: F. Steiner, 373–411.
• Starostin G. (2003) A lexicostatistical approach towards reconstructing Proto-Khoisan. Mother Tongue, vol. VIII.
• Treis, Yvonne (1998) 'Names of Khoisan languages and their variants', in Schladt, Matthias (ed.) Language, Identity, and Conceptualization among the Khoisan. Köln: Rüdiger Köppe, 463–503.
• Vossen, Rainer (1997) Die Khoe-Sprachen. Ein Beitrag zur Erforschung der Sprachgeschichte Afrikas. Köln: Rüdiger Köppe.
• Westphal, E.O.J. (1971) 'The click languages of Southern and Eastern Africa', in Sebeok, T.A. (ed.) Current trends in Linguistics Vol. 7: Linguistics in Sub-Saharan Africa. Berlin: Mouton, 367–420.
• Winter, J.C. (1981) 'Die Khoisan-Familie'. In Heine, Bernd, Schadeberg Thilo C. & Wolff, Ekkehard (eds.) Die Sprachen Afrikas. Hamburg: Helmut Buske, 329–374.