Enez Sgitheanach

Enez Sgitheanach (e gouezeleg Skos An t-Eilean Sgitheanach distaget: [əɲ tʰʲelan s̪kʲiə.anəx]; Skye e saozneg, distaget [skaɪ̯]) zo un enezenn e Bro-Skos, ar vrasañ eus an Inizi Gall tostañ hag an hini zo ar pellañ en hanternoz. E-kreiz an enezenn ez eus menezioù, ha dreist-holl menezioù Cuillin.

Emañ ar boblañs o kreskiñ: 9 200 a dud a oa eno e 2001.

En Highland emañ an enez. Ur pont zo, anvet Skye Bridge, da zont eus an douar-bras. Port Rìgh zo ur porzhig koant, hag eno emañ ar gêr-benn. Un drederenn eus an dud a gomz gouezeleg.

Brudet eo kened ar vro, ar sevenadur gouezelek, al loened gouez (erered, demmed, eoged). Diazezet eo armerzh ar vro war an douristelezh, a zegouezh a-vernioù e-pad an hañv, ar sevel eoged, hag ar wiski.

,

En istor an enez e kaver levezonoù yezhoù disheñvel: gouezeleg, norseg, saozneg, ha ne vez ket aes atav digejañ orin an holl anvioù. An t-Eilean Sgitheanach eo an anv gouezelek (pe Sgiathanach, hervez ur c'hiz nevez). N'ouzer ket petra e talv avat^[1] Meur a vartezeadenn zo bet graet, evel an "enez askellek" pe "the notched isle"^[2] met n'eus bet kavet diskoulm splann ebet, ha gallout a rafe an anv dont eus ur yezh koshoc'h.^[3].

E 1549 e skrive Donald Munro, dean an inizi: "This Ile is callit Ellan Skiannach in Irish, that is to say in Inglish the wyngit Ile, be reason it has mony wyngis and pointis lyand furth fra it, throw the dividing of thir foirsaid Lochis"^[4].

1,656 km² dezhi, eil brasañ enezenn Bro-Skos eo Enez Sgitheanach war-lerc'h an hollad Leòdhas ha Na Hearadh. A-hed an aod e kaver ledenezioù ha plegoù-mor hag e-kreiz e sav torgennoù An Cuiltheann.

Al ledenezioù: Trotternish en hanternoz, Waternish, Duirinish, Minginish ha Strathaird er c'hornôg ha Sleat er c'hreisteiz.

An inizi tro-war-dro: Isay, Longay, Pabay, Ratharsair, Rònaigh, Scalpay, Soaigh ha Wiay.

Port Rìgh eo ar gêr vrasañ en hanternoz, gant 1 960 a dud^[5]. E-touez ar c'hêrioù all emañ Cill Mo Luaig, Stafainn, Uig Dùn Bheagain An t-Ath Leathann, Ealgol, Armadal, Caol Acuinn (e-lec'h m'emañ ar pont a gas d'an douar bras).

1. ↑ Skye: A historical perspective. Gazetteer for Scotland. Kavet : 2008-06-01.
2. ↑ Mac an Tàilleir, Iain (2003) Placenames. (pdf) Pàrlamaid na h-Alba. Retrieved 23 March 2007.
3. ↑ Oftedal, M. The Gaelic of Leurbost Norsk Tidskrift for Sprogvidenskap 1956
4. ↑ Munro, D. (1818) Description of the Western Isles of Scotland called Hybrides, by Mr. Donald Munro, High Dean of the Isles, who travelled through most of them in the year 1549. Miscellanea Scotica, 2. Meneget e Murray (1966), pajenn 146. E brezhoneg: Ellan Skiannach eo anv an enezenn en iwerzhoneg, da lavarout eo "an Enez Askellek", abalamour d'hec'h eskell ha begoù niverus a zeu anezhi, dre ma'z eo rannet an douar gant al loc'hioù meneget a-raok..
5. ↑ "Highland Profile" The Highland Council (2004 estimate). Retrieved 8 March 2008.

• Boswell, James (1785). The Journal of a Tour to the Hebrides. 
• Fraser Darling, Frank; Boyd, J.M. (1969). Natural History in the Highlands and Islands. London : Bloomsbury. 
• Patrom:Haswell-Smith
• Murray, W.H. (1966). The Hebrides. London : Heinemann. 
• Slesser, Malcolm (1970). The Island of Skye. Edinburgh : Scottish Mountaineering Club. 
• Le Floc'h, Jean-Luc (2007). An t-Eilean Sgitheanach enezenn he fennad blev du. Dirinonn, Breizh : Al Liamm. 

g • ka • ke An Inizi Gall pennañ An inizi tostañ Na h-Eileanan Ascrib (Ascrib Islands)  · Canaigh · Cara · Càrna · Cearrara (Kerrera) · Cola (Coll) · Colbhasa (Colonsay) · Na h-Eileanan Cròlainneach (Crowlin Islands)  · Diùra (Jura)  · Eige (Eigg) · Giogha · Ì Chaluim Chille (Iona)  · Ìosaigh (Isay) · Ìle (Islay)  · Lios Mòr · Orasaigh (Ìle) (Orsay)  · Eilean nam Muc (Muck) · Muile (Mull) · Ratharsair (Raasay)  · Rònaigh (Rona) · Rùm · Na h-Eileanan Samhraidh (Summer Isles) · Sgalpaigh an t-Sratha (Scalpaigh)  · An t-Eilean Sgitheanach (Skye)  · Na h-Eileanan Sglèat (Slate Islands) · Sòdhaigh (Soay) · Stafa (Staffa) · Tiriodh · Treisinis (Treshnish Isles) · Ulbha An inizi pellañ Barraigh (Barra) (Inizi Barra) · Beàrnaraigh Cheann Bharraigh (Barra Head) · Beàrnaraigh na Hearadh (Berneray) · Beàrnaraigh Mòr (Great Bernera) · Beinn na Faoghla (Benbecula) · Eirisgeigh (Eriskay) · Na h-Eileanan Flannach (Flannan Isles) · Na h-Eileanan Mora (Shiant Isles)  · Heisgeir (Monach Islands)  · Hiort (Saint Kilda)  · Leòdhas agus na Hearadh (Lewis and Harris): Leòdhas ha na Hearadh  · Rònaigh an Daimh · Rockall · Sgalpaigh na Hearadh (Scalpay)  · Uibhist: Uibhist a Deas (South Uist) · Uibhist a Tuath (North Uist)  ·