Mga pagsaladawan nin bitamina C o asidong askorbiko: prodyeksyong Natta sagkod an bola asin istik na modelo
An bitamina C (Ingles: vitamin C) (bistado man bilang asidong askorbiko sagkod ascorbate) iyo sarong bitamina na mahihiling sa manlainlain na kakanon asin pigbebenta bilang sarong suplementong pampaniwang.[1] Ginagamit ini sa paglikay asin pagtrato nin helang na eskorbuto (scurvy).[1]
An bitamina C iyo sarong esensyal na nutriyente na nagtatabang sa pagpakarhay nin mga tisyu asin ensimatikong produksyon nin nagkapirang mga neurotransmitters.[1] Kinakaipo ini sa paggana nin nagkapirang mga ensima asin iyo importante para pag-andar nin sistemang immuno.[1][2] Minagana man ini bilang sarong antioxidant.[3]
Uusipon
An bitamina C iyo nadiskobre kaidtong 1912, naisuway kaidtong 1928, sagkod, kaidtong 1933, iyo an pinakaenot na bitamina na nahimo sa kimikal na paagi.[4] Yaon man ini sa World Health Organization's List of Essential Medicines.[5] An bitamina C iyo yaon bilang sarong baratong heneriko asin "over-the-counter" na medikasyon.[1][4] Partida sa pagkadiskobre kaini, si Albert Szent-Györgyi asin Walter Norman Haworth iyo ginawadan kan mga 1937 Nobel Prize sa Pisiyolohiya asin Medisina sagkod Kimika.[6][7] An mga pagkakan na igwang bitamina C iyo kabali an mga sitrus na prutas, kiwifruit, bayawas, broccoli, Brussels sprouts, bell peppers asin strawberry.[3] An haloy na pagtago o pagluto pwedeng magpababa nin kontentong bitamina C sa mga pagkakan.[3]
Medisina
Mga suplementong bitamina C sa komersyo
Kagamitan
Igwa nin pirang mga ebidensya na an regular na paggamit nin suplemento iyo pwedeng magpababa kan durasyon nin sipon, pero dae ini minaluwas para malikayan an impeksyon.[3][8][9] Bakong malinaw kun an suplementasyon iyo nakakaapekto sa tsansa nin kanser, helang sa puso, o demensya.[10][11] Pwede man ini matulon gamit an nguso o sa paagi nin indiyeksyon.
Mga lain na epekto
An bitamina C iyo harus may tamang tolerasyon sana.[1] An kadakul na pagkonsumo pwedeng magkawsa nin pagkulog nin tulak, kulog-payo,kasakitan sa pagturog, sagkod pamumula nin palnit.[1][8] An normal na pagkonsumo iyo ligtas sa pagbados.[12] An Institute of Medicine kan Estados Unidos iyo minarekomenda laban sa labing pagkonsumo kaini.[1]
"Ascorbic acid". Drug Information Portal. U.S. National Library of Medicine.
Toltolan
↑ 1.01.11.21.31.41.51.61.7"Vitamin C". Dietary Reference Intakes for Vitamin C, Vitamin E, Selenium, and Carotenoids. Washington, DC: The National Academies Press. 2000. pp. 95–185. ISBN978-0-309-06935-9. Archived from the original on September 2, 2017. Retrieved September 1, 2017.Unknown parameter |url-status= ignored (help)
↑"Vitamin C". Micronutrient Information Center, Linus Pauling Institute, Oregon State University, Corvallis, OR. 1 July 2018. Retrieved 19 June 2019.
↑ 4.04.1British national formulary : BNF 76 (76 ed.). Pharmaceutical Press. 2018. p. 1049. ISBN9780857113382.
↑World Health Organization (2019). World Health Organization model list of essential medicines: 21st list 2019. Geneva: World Health Organization. hdl:10665/325771. WHO/MVP/EMP/IAU/2019.06. License: CC BY-NC-SA 3.0 IGO.
↑"Nobel Prize 1937 to Albert von Szent-Györgyi: identification of vitamin C as the anti-scorbutic factor". Acta Paediatrica98 (5): 915–9. May 2009. doi:10.1111/j.1651-2227.2009.01239.x. PMID 19239412.
↑"Vitamin C: Promises Not Kept". Obstetrical & Gynecological Survey71 (3): 187–93. March 2016. doi:10.1097/OGX.0000000000000289. PMID 26987583. "Antioxidant vitamin supplementation has no effect on the incidence of major cardiovascular events, myocardial infarction, stroke, total death, and cardiac death.".
Pinopoonan an artikulong ini sa Siyensya. Makakatabang ka sa Bikol Wikipedia sa pagparambong kaining pahina.
