De verschillende delen van de gemeente worden vanouds tot de landstreken Duurswold, Oldambt en Veenkoloniën gerekend.
Naam
Op 15 maart 2016 werd de nieuwe naam voor de drie gemeenten bekendgemaakt in het dorpscentrum van Zuidbroek. Er kon gestemd worden op drie namen: Hogewolden, Woldmeren en Midden-Groningen. Met 48 procent van de stemmen werd uiteindelijk door de inwoners voor de naam Midden-Groningen gekozen.[1] Op 26 april 2016 is deze naam bekrachtigd door de drie gemeenteraden.
Kernen
De gemeente bestaat uit de volgende plaatsen. De hoofdplaats en grootste plaats is Hoogezand.
De door de instelling van Midden-Groningen benodigde herindelingsverkiezingen werden gehouden op 22 november 2017.[4] De nieuwe raad trad aan op 2 januari 2018. De verkiezingen in maart 2022 zorgden voor een grote wisseling in de politieke verhoudingen. Gemeentebelangen steeg naar acht zetels en Leefbaar Midden Groningen, die een strategische alliantie was aangegaan met de BBB behaalde zes zetels. De traditionele cq landelijke partijen moesten, met uitzondering van een stabiel gebleven D66, verliezen incasseren.
Vijf raadsleden splitsten zich in 2022 af van BBB-LMG en vormden de nieuwe fractie Boer Burger Partij Midden-Groningen.[5][6]
Eén raadslid splitste zich in 2023 af van GBMG en sloot zich aan bij de fractie van GroenLinks. In mei 2024 splitste hij zich ook af van GroenLinks en besloot hij verder te gaan als Lijst Jan Hulzebos[7].
Openbaar vervoer
Aan de spoorlijn Groningen - Nieuweschans liggen vier stations binnen de gemeente Midden-Groningen: Kropswolde, Martenshoek, Hoogezand-Sappemeer en Zuidbroek. De treinen van Arriva rijden tweemaal per uur tussen Groningen en Winschoten (en eenmaal per uur rijdt die verder naar Duitsland) en (sinds 1 mei 2011) tweemaal per uur tussen Groningen en Veendam. Daarmee vertrekt vanaf alle treinstations elk kwartier een trein naar Groningen.
Ook wel Wiederline genoemd. Vanwege brugschade geen treinverkeer mogelijk tussen Weener en Leer. Op dit traject rijdt lijnbus 620 van Weser-Ems Bus. Er rijden ook Arrivabussen tussen Groningen en Leer v.v.
Borg Welgelegen, met Franse tuin net buiten Sappemeer (de enige overgebleven buitenplaats van de Groninger veenkoloniën uit circa 1750; de tuin is in renaissancestijl aangelegd)
In Slochteren staat een van de best bewaarde Groninger borgen, de Fraeylemaborg.
Het Kielzog, onderdeel van het gemeentehuis in Hoogezand, is een theater, muziekschool, bibliotheek en kunstwerkplaats. De theaterzaal in het Kielzog heeft 400 zitplaatsen.
Winkelen kan men onder meer in winkelcentrum De Hooge Meeren. Andere winkelcentra zijn te vinden in Martenshoek en Sappemeer. Sinds 2007 wordt een winkelcentrum ingericht in het zuiden van de stad onder de naam "Winkelpark".
Sport
In Midden-Groningen zijn diverse sportverenigingen: