Берылій
Маса
9,0121831 ± 0 атамная адзінка масы [ 1]
Названа ад
Берыл
Небяспека
acute beryllium poisoning [d]
Матэрыял
Берыл
Першаадкрывальнік
Louis Nicolas Vauquelin [d] [ 2] , Фрыдрых Вёлер [ 2] і Antoine Bussy [d] [ 2]
Дата адкрыцця
1798 [ 3]
Месца выяўлення
Францыя
Сімвал элемента
Be [ 4]
Хімічная формула
Be [ 5]
Canonical SMILES
[Be] [ 5]
Атамны лік
4 [ 4]
Электронная канфігурацыя
1s² 2s² і [He] 2s²
Электраадмоўнасць
2
Іонны радыус
0,27 Ангстрэм [ 6] і 0,45 Ангстрэм [ 6]
Ступень акіслення
2
Удзельная электрычная праводнасць
25 000 000 ampere per volt metre [ 7]
Шчыльнасць
1,85 ± 0,001 gram per cubic centimetre
Тэмпература плаўлення
2 349 ± 0 ℉ і 1 278 °C
Boiling point
4 532 ± 1 ℉ і 2 970 °C
Vapor pressure
0 ± 1 мм рт.сл.
NIOSH Pocket Guide ID
0054
Time-weighted average exposure limit
0,002 ± 0,001 mg/m³
Ceiling exposure limit
0,0005 ± 0,0001 mg/m³
Immediately dangerous to life or health
4 ± 1 mg/m³
Медыяфайлы на Вікісховішчы
Берылій (лац. : Beryllium ) Be — хімічны элемент II групы перыядычнай сістэмы ; атамны нумар 4. Атамная маса 9,01218.
Вылучаны ў выглядзе вокіслу BeO з мінерала берыла ў 1798 годзе французскім хімікам Л. Вокленам (фр. : Louis-Nicolas Vauquelin ). Металічны берылій незалежна адзін ад аднаго атрымалі ў 1828 г. Ф. Вёлер і А. Бюсі[ 8] .
Светла-шэры метал . Шчыльнасць 1847,7 кг/м³. Тэмпература плаўлення 1284 °C , тэмпература кіпення 2450 °C.
Прыродныя крыніцы
У Зямной кары берылію ўтрымліваецца каля 6·10−4 % па масе.
З мінералаў берылію найбольшае прамысловае значэнне мае берыл. Галоўныя радовішчы — у ЗША , Бразіліі , Аргенціне , Мексіцы , ПАР , Намібіі , Мазамбіку , Індыі , Расіі .
Прымяненне
Выкарыстоўваецца ў авія- і ракетабудаванні (тармазныя дыскі самалётаў , панэлі сонечных батарэй , абшыўкі касмічных караблёў ), ядзерных рэактарах (рэгулятар ядзернай рэакцыі: запавольвае нейтроны ).
Зноскі
↑ Meija J. , Prohaska T. , Coplen T. B. et al. Atomic weights of the elements 2005 (IUPAC Technical Report) // Pure and Applied Chemistry — IUPAC , 2016. — Vol. 88, Iss. 3. — ISSN 0033-4545 ; 1365-3075 ; 0074-3925 — doi:10.1515/PAC-2015-0305 Праверана 20 кастрычніка 2020.
↑ а б в https://www.rsc.org/periodic-table/element/4/beryllium
↑ https://periodic.lanl.gov/4.shtml
↑ а б Wieser M. E. , Coplen T. B. , Wieser M. Atomic weights of the elements 2009 (IUPAC Technical Report) // Pure and Applied Chemistry — IUPAC , 2010. — Vol. 83, Iss. 2. — P. 359–396. — ISSN 0033-4545 ; 1365-3075 ; 0074-3925 — doi:10.1351/PAC-REP-10-09-14
↑ а б BERYLLIUM Праверана 18 лістапада 2016.
↑ а б (unspecified title) — ISBN 0-8493-0485-7
↑ https://www.thebalance.com/electrical-conductivity-in-metals-2340117 Праверана 30 студзеня 2019.
↑ Булычёв Б. М., Ижванов Л. А., Ковальский В. В. Бериллий(недаступная спасылка) // Вялікая савецкая энцыклапедыя (руск.)
Літаратура
Химический словарь школьника / Б. Н. Кочергин, Л. Я. Горностаева, В. М. Макаревский, О. С. Аранская. — Мн. : Народная асвета, 1990. — С. 31. — 255 с. — 75 000 экз. — ISBN 5-341-00127-3 . (руск.)
Болсун А. Н. Краткий словарь физических терминов / Сост. А. И. Болсун. — Мн. : Вышэйшая школа, 1979. — С. 39. — 416 с. — 30 000 экз. (руск.)
Спасылкі