Share to: share facebook share twitter share wa share telegram print page

 

Meteorit düşüş istatistikleri

Meteorit düşüş istatistikleri, Dünya'ya düşen meteoritlerin gerçek miktarını yaklaşık olarak hesaplamak için gezegen bilimciler tarafından sıklıkla kullanılır. Meteorit düşüşleri, düşmelerine tanık olunduktan hemen sonra toplanan meteoritlerdir, oysa meteorit buluntuları daha sonra keşfedilir. Düşüşlerden 30 kat daha fazla buluntu olmasına rağmen, meteorit türlerinin ham dağılımı Dünya'ya düşenlerin gerçek durumunu doğru bir şekilde yansıtmaz. Bunun nedenleri arasında aşağıdakiler gösterilebilir:

  • Bazı meteorit türlerinin bulunması diğerlerine göre daha kolaydır.
  • Bazı meteorit türleri diğerlerine göre daha hızlı bir şekilde aşınır.
  • Bazı meteoritler, özellikle demir meteoritler geçmişte insanlar tarafından olağanüstü ve/veya faydalı oldukları anlaşıldığından toplanmış olabilir, bu da onların bilimsel kayıtlara girmemesine neden olmuş olabilir.
  • Birçok meteorit, meteor yağmuru olarak düşer, fakat olaydan uzun bir süre sonra toplandığından hangilerinin aynı düşüşün bir parçası olduğunu belirlemek zor olabilir.
  • Birçok meteorit, meteoritleri satan kişiler tarafından bulunur. Değerli ve nadir türler hızla bilimsel olarak tanıtılırken, değeri düşük olanlar hiç tanımlanmayabilir.

Bu etkilerden bazıları için meteorit buluntu istatistiklerinin istatistiksel analizlerini düzeltmek, özellikle de nadir meteorit türlerinin düşme sıklığını tahmin etmek amacıyla birçok girişimde bulunulmuştur. Örneğin, 100'den fazla bilinen Ay meteoriti buluntusu olmasına rağmen, hiçbirinin düşerken gözlemlenmediği bilinmektedir. Bununla birlikte, yaygın türler için genellikle meteorit düşüş istatistikleri tercih edilir.

Bu istatistikler 9 Haziran 2012 tarihine kadar günceldir.

Materyale göre istatistikler

Çoğu meteorit düşüşü için, uzun zaman önce meydana gelen veya hiçbir zaman tam bir bilimsel nitelik kazanmamış olanlar için bile nesnenin bir taş, taşsı demir veya demir meteorit olduğu bilinmektedir. Literatür verilerine dayalı olarak her türün sayıları ve yüzdeleri şöyledir.[1][2][3]

Materyal Sayı %
Demir meteoritler 49 %4,4
Taşsı-demir meteoritler 11 %1,0
Taş meteoritler 1042 %94,6
Toplam 1102 %100,0

Ana kategoriye göre istatistikler

Meteoritleri alt bölümlere ayırmanın geleneksel yolu (Meteorit sınıflandırması'na bakınız) demirler, taşsı-demirler ve iki büyük grup taş meteoritleri olan kondritler ve akondritler olarak ayrılmasıdır. Bazı daha az çalışılmış taş meteorit düşüşleri için nesnenin kondritik (kumlu) olup olmadığı bilinmemektedir; bu nedenle gruplandırılabilen meteoritlerin sayısı yukarıda gösterilenin %4 daha azıdır. Bu sayılar aşağıdaki tabloda gösterilmiştir. Taş meteoritlerinin eksik sayımı için hafif bir düzeltme yapılabilirdi (örneğin, demirlerin yüzdesi %0,2 azalacaktı), fakat bu yapılmamıştır.

Kategori Sayı %
Demirler 49 %4,6
Taşsı demirler 11 %1,0
Akondritler 86 %8,2
Kondritler 915 %86,2
Toplam 1062 %100,0

Meteorit grubuna göre istatistikler

Meteorit düşüşlerinin muhtemelen en yararlı istatistiksel ayrımı gruplara göre yapılanıdır ki bu meteoritlerin sınıflandırıldığı temel yoldur. Yukarıdaki tabloda yer alan meteoritlerin yaklaşık %5'i bu tür gruplara yerleştirilmelerine izin verecek kadar yeterince sınıflandırılmamıştır. Yine de bu etkiyi düzeltmek için yüzdelerde küçük bir düzeltme yapılabilir, fakat sonuçları büyük ölçüde değiştirmez. Birçok meteorit grubunun sadece az sayıda düşüşle temsil edildiğine dikkat edilmelidir; bu gruplara ait düşüş yüzdeleri büyük belirsizlik taşımaktadır.

Grup S %
Demir meteoritler
IAB kompleksi 10 %1,0
IC 0 %0,0
IIAB 6 %0,6
IIC 0 %0,0
IID 3 %0,3
IIE 2 %0,2
IIF 1 %0,1
IIG 0 %0,0
IIIAB 11 %1,1
IIIE 0 %0,0
IIIF 0 %0,0
IVA 4 %0,4
IVB 0 %0,0
Gruplandırılmamış 4 %0,4
Taşsı Demir meteoritler
Mesosiderit 7 %0,7
Pallasit 4 %0,4
Grup S %
Akondritler
Akapulkoit 1 %0,1
Lodranit 1 %0,1
Angrit 1 %0,1
Aubrit 9 %0,9
Diyojenit 11 %1,2
Eukrit 34 %3,4
Howardit 16 %1,6
Brakinit 0 %0,0
Ureilit 6 %0,6
Winonait 1 %0,1
Gruplandırılmamış 2 %0,2
Ay 0 %0,0
Mars 5 %0,5
Grup S % Sınıf toplamı
Kondritler
CB 1 %0,1 Karbonlular:
%4,4
CH 0 %0,0
CI 5 %0,5
CK 2 %0,2
CM 15 %1,5
CO 6 %0,6
CR 2 %0,2
CV 7 %0,7
C gruplandırılmamış 6 %0,6
EH 8 %0,8 Enstatit:
%1,6
EL 8 %0,8
H 339 %33,8 Adi:
%80,0
H/L 1 %0,1
L 371 %37,0
L/LL 9 %0,9
LL 82 %8,2
R 1 %0,1 Diğer:
%0,2
K 1 %0,1
Genel Toplam: 1003 meteorit

Ülkelere göre istatistikler

Ülke S
 Afganistan 2
 Almanya 32
 Amerika Birleşik Devletleri 146
 Angola 3
 Arjantin 24
 Avustralya 16
 Avusturya 4
 Azerbaycan 2
 Bangladeş 8
Batı Sahra[a] 3
 Belarus 3
 Belçika 3
 Birleşik Krallık 18
 Bosna-Hersek 1
 Brezilya 22
 Bulgaristan 6
 Burkina Faso 8
 Burma 3
 Cezayir 7
 Çad 1
 Çek Cumhuriyeti 15
 Çin Halk Cumhuriyeti 58
 Danimarka 4
 Ekvador 1
 Endonezya 16
 Ermenistan 2
 Estonya 3
 Etiyopya 5
Ülke S
 Fas 6
 Filipinler 4
 Finlandiya 5
 Fransa 63
 Gana 1
 Güney Afrika 21
 Güney Kore 3
 Güney Sudan 3
 Hindistan 127
 Hırvatistan 4
 Hollanda 4
 Irak 2
 İngiltere 18
 İran 2
 İrlanda 6
 İspanya 23
 İsveç 9
  İsviçre 4
 İtalya 31
 Japonya 42
 Kamboçya 2
 Kamerun 3
 Kanada 16
 Kazakistan 6
 Kenya 4
 Kolombiya 1
 Kongo Demokratik Cumhuriyeti 5
 Kore 3
 Kosta Rika 1
Ülke S
 Lesotho 1
 Letonya 4
 Libya 1
 Litvanya 4
 Lübnan 1
 Macaristan 6
 Madagaskar 1
 Makedonya 1
 Malavi 5
 Malezya 3
 Mali 2
 Mauritius 1
 Meksika 19
 Mısır 2
 Moğolistan 4
 Moritanya 3
 Namibya 2
 Nijer 9
 Nijerya 14
 Norveç 9
 Orta Afrika Cumhuriyeti 1
 Özbekistan 2
 Pakistan 15
 Papua Yeni Gine 2
 Paraguay 1
 Peru 1
 Polonya 11
 Portekiz 6
Ülke S
 Romanya 7
 Rusya 47
 Ruanda 1
 Suudi Arabistan 4
 Sırbistan 4
 Slovakya 3
 Slovenya 5
 Somali 2
 Sri Lanka 1
 Sudan 7
 Suriye 1
 Svaziland 1
 Şili 1
 Tanzanya 8
 Tayland 3
 Tunus 5
 Türkiye 12
 Türkmenistan 2
 Uganda 5
 Ukrayna 32
 Ürdün 1
 Venezuela 2
 Vietnam 3
 Yemen 2
 Yeni Kaledonya 1
 Yeni Zelanda 1
 Yunanistan 1
 Zambiya 1
 Zimbabve 2
Genel Toplam: 1106 meteorit

Kıtaya ve zamana göre istatistikler

Dönem Avrupa Asya Kuzey
Amerika		 Afrika Güney
Amerika		 Okyanusya Toplam
1400 öncesi 1 1 2
1400'ler 4 4
1500'ler 2 2
1600'ler 9 3 12
1700'ler 25 3 28
1800–1820 31 7 3 1 42
1821–1840 26 11 9 1 1 48
1841–1860 42 15 12 1 70
1861–1880 47 36 14 6 4 1 108
1881–1900 36 27 20 7 2 92
1901–1920 27 55 21 10 4 2 119
1921–1940 38 55 32 17 14 5 161
1941–1960 27 27 18 31 12 3 118
1961–1980 19 42 22 29 8 3 123
1981–2000 12 49 19 24 4 2 110
2001- 11 15 12 16 7 2 63
Toplam 357 346 121 144 53 20 1102

Notlar

  1. ^ Batı Sahra bir ülke değil. Kuzey Afrika'nın Mağrip bölgesinde bulunan, kısmen kendi kendini ilan eden Sahra Arap Demokratik Cumhuriyeti tarafından kontrol edilen ve kısmen de Fas tarafından işgal edilen tartışmalı bir bölgedir.

Ayrıca bakınız

Kaynakça

  1. ^ "Meteoritical Bulletin Database". Lunar and Planetary Institute. 9 Ocak 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Ağustos 2018. 
  2. ^ "The NHM Catalogue of Meteorites". 30 Mart 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Eylül 2023. 
  3. ^ "MetBase". 3 Haziran 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Eylül 2023. 
Kembali kehalaman sebelumnya