Meppen (Duitsland)
Meppen is een stad en gemeente in de Duitse deelstaat Nedersaksen, gelegen in de Landkreis Emsland. De stad telt 35.457 inwoners.[1] Het is de Kreisstadt van het Emsland met de status van selbständige Gemeinde. Geografie, infrastructuurMeppen ligt in het centrum van het Emsland. De stad Meppen heeft een oppervlakte van 188,45 km² en ligt in het noorden van Duitsland. Het centrum ligt 18 kilometer ten oosten van de Nederlandse grens bij Klazienaveen, en hemelsbreed ligt Meppen 20 kilometer ten noorden van Lingen en 45 kilometer ten zuiden van Papenburg. WegverkeerDe gemeente is onder andere bereikbaar via de ten westen van de Eems lopende Autobahn A31 (Oost-Friesland- Ruhrgebied). Afrit 21 is als klaverbladknooppunt uitgevoerd. Hier kruist de Autobahn, aan de noordwestrand van Versen, gemeente Meppen, de Bundesstraße 402. De Bundesstraße 402, die in de gemeente hier en daar het karakter van een autoweg heeft, loopt van de Nederlandse grens bij Klazienaveen oostwaarts langs Meppen en verder zuidoostwaarts naar Haselünne en Fürstenau. Ten oosten van de Eems loopt de Bundesstraße 70 van Haren (Ems), in een boog westelijk om de binnenstad heen, ten dele als autoweg, door Meppen heen zuidwaarts naar Lingen en Rheine. Een regionale weg loopt van Meppen zuidwestwaarts via de grensplaats Twist naar het in Drenthe, Nederland gelegen Nieuw Schoonebeek. Openbaar vervoerDe spoorlijn Meppen-Haselünne-Löningen wordt alleen voor goederenvervoer, en incidenteel als museumspoorlijn gebruikt. De spoorlijn Hamm - Emden[2] verbindt Meppen met Haren (Ems) en Lingen. Zie ook: Station Meppen. Verder reed er de buslijn 60/922[3] van Levelink, Emmen (NL) - Meppen v.v. Deze busmaatschappij verzorgt ook de stadsbusdienst van Meppen en een aantal streekbuslijnen naar onder andere Haselünne, Haren en Nordhorn (frequentie: doorgaans van maandag t/m zaterdag overdag tot 20.00 1 x per uur). De lijn is opgeheven. WaterwegenMeppen ligt aan de monding van de rivier de Hase, die in de stad uitmondt in de Eems. Iets ten noorden van het centrum mondt een kleiner riviertje, de Nordradde, in de Eems uit. Bij deze monding bevindt zich een jachthaven. Op enkele plaatsen, waar de Eems sterk meandert, heeft men rechte kanalen gegraven, zodat de scheepvaart de bochten kan afsnijden. Al deze kanalen zijn officieel gedeeltes van het Dortmund-Eemskanaal (DEK), ook het vanuit de gemeente zuidwaarts lopende voormalige Ems-Hasekanaal. Aan de noordgrens van de gemeente is een nieuwe binnenhaven aangelegd (zie onder: Economie). De Eems is stroomafwaarts van Meppen bevaarbaar voor binnenvaartschepen tot CEMT-klasse Va (Groot Rijnschip). Stroomopwaarts, zuidelijk van de stad, is alleen het DEK voor de vrachtscheepvaart toegankelijk. Indeling van MeppenStadsdelen in de eigenlijke stad (het op het onderste kaartje ongenummerde gebied in het midden) zijn:
Plaatsen in de gemeente (met[4] inwonertal 31-12-2020):
EconomieDe stad heeft in Hüntel in het uiterste noorden van haar grondgebied, samen met buurgemeente Haren (Ems), op wier grondgebied ook een deel van de haven ligt, in 2007 een nieuwe binnenhaven aan de Eems laten aanleggen. Deze haven is 42 hectare groot en ligt aan het eind van een apart daarvoor gegraven Stichkanal, een 950 m lang zijkanaal van de Eems. De Eurohafen Emsland is uitgerust met moderne faciliteiten voor grote binnenvaartschepen en is tevens voorzien van een station en rangeerterrein voor goederentreinen. Rondom de haven is activiteit ontstaan van industriële en overslag- en transportbedrijven. Er is onder andere een grote veevoederfabriek gevestigd, alsmede enige bedrijven in bouwmaterialen. In het uiterste westen van de gemeente, bij de kruising tussen de A31 en de B 402, ligt het industrieterrein Neu Versen. Een ander groot bedrijventerrein, aan het Dortmund-Eemskanaal, ligt in de zuidwestelijke stadswijk Nödike. Op dit laatste terrein staat de gespecialiseerde machinefabriek Hedelius, die computergestuurde machines bouwt, die weer in andere machinefabrieken gebruikt worden. Ook is daar een meer dan duizend wagens bezittend transportbedrijf (Lanfer) gevestigd, dat in tankauto's allerlei vloeistoffen vervoert. De grootste klant van dit bedrijf, dat een belangrijke nevenvestiging (v/h Wauters) in België heeft, is BASF. Bij Lanfer werken ongeveer duizend mensen. Meppen is de statutaire zetel van de in 1928 opgerichte Arenberg-Meppen GmbH, die in geheel Noord-Duitsland onder andere in totaal 95 km² productiebos exploiteert. De BV komt voort uit het, ten dele nabij Meppen gelegen, grondbezit in Nedersaksen van de hertogen van Arenberg. Het grootste en modernste winkelcentrum van de stad, dat de naam MEP draagt, ligt in de wijk Neustadt, dichtbij het station en ten noordoosten van het centrum. In deze wijk is ook het kantoor van de Kreisverwaltung, het bestuur van de Landkreis Emsland, te vinden. De Markt in het centrum is geen marktplein, maar een langgerekte, noord-zuid verlopende winkelstraat. Een belangrijke werkgever is ook het plaatselijke ziekenhuis, met de naam Krankenhaus Ludmillenstift Meppen. Het heeft 1.300 personeelsleden en 420 bedden. De Bundeswehr nam in 1957 het oude artillerie-schietterrein over, dat tegenwoordig Wehrtechnische Dienststelle für Waffen und Munition– WTD 91 – heet. Het ligt ten dele in Meppen, ten dele in de aan de noord- en oostkant aangrenzende gemeenten. Het 192 km² grote terrein is van geavanceerde meetapparatuur voorzien. Er kunnen met artillerie schietproeven tot 28 km afstand van vuurmond tot doel worden gedaan. GeschiedenisZie ook de artikelen over de diverse Ortsteile van Meppen.
Reeds in het 3e millennium voor de jaartelling was er sprake van menselijke bewoning in het gebied van de huidige gemeente Meppen. Zo bevindt zich in Apeldorn een hunebed, mogelijk van dragers van de Trechterbekercultuur, en bij Teglingen een ongeveer even oude grafheuvel. Enige dorpen in de gemeente lagen aan een middeleeuwse handelsweg Münster - Norden, die langs de linker- of westoever van de Eems liep, zie kaartje. Deze weg wordt door Duitse historici Friesische Straße genoemd. Meppen, dat in ieder geval sedert 834 een leengoed van Klooster Corvey was, reeds in het midden van de 10e eeuw van koning Otto de Grote munt- en marktrecht had verkregen, en tot 1252 tot het Graafschap Ravensberg behoorde, was vanaf dat jaar tot aan de Napoleontische tijd gedurende de meeste tijd onderdeel van het Prinsbisdom Münster. De bisschop van Münster verleende de plaats in 1360 stadsrechten. De Reformatie van de 16e eeuw kreeg weinig grip op Meppen. Tot op de huidige dag is de overgrote meerderheid van de christenen in de gemeente rooms-katholiek. De prins-bisschop stelde in zijn naam drosten aan, die Meppen en omgeving uit zijn naam bestuurden; dezen resideerden in een, in 1752 gesloopt[5], kasteeltje met de naam Paulsburg in de stad. Tijdens de Dertigjarige Oorlog (1618-1648), in januari 1636, vond tussen Haselünne en het aan Meppen grenzende Bawinkel een slag tussen protestants gezinde en katholieke troepen plaats; de protestantse aanvoerder, Dodo Freiherr von Innhausen und zu Knyphausen, sedert 1633 door toedoen van de tijdelijke Zweedse bezetters landheer van Meppen, voerde de Zweden en protestantse Duitsers persoonlijk aan maar sneuvelde aan het begin van het gevecht. De protestantse troepen wonnen de slag, ondanks hun minderheid (1.500 tegen 3.000 man). Aan het eind van de oorlog geraakte Meppen weer in Münsterse handen. Van 1660 tot 1762 was Meppen een vestingstad. Restanten van de verdedigingswerken zijn , vooral in de vorm van het over de resten ervan lopende, zigzaggende laantje rondom het centrum, nog herkenbaar. Van 1803 tot 1810 was Meppen de hoofdstad van het Hertogdom Meppen-Arenberg. Van 1815-1866 behoorde de stad tot het Koninkrijk Hannover (dat ook de eerste spoorlijnen liet aanleggen), van 1866 tot 1871 tot Pruisen, en vanaf 1871 tot het Duitse Keizerrijk. Hertogin Ludmilla von Arenberg, geboren von Lobkowitz[6] schonk de stad in 1851 een ziekenhuis. In 1642 werd door de jezuïeten een school in de stad gesticht, die tegenwoordig het prestigieuze Windthorst-Gymnasium is.[7] De school is nog gedeeltelijk in het speciaal daarvoor uit de 18e eeuw daterende gebouwencomplex ondergebracht. Zoals meer voormalige jezuïetencolleges, heeft dit gymnasium een eigen katholiek kerkgebouw, de Gymnasialkirche. In 1877 richtte de firma Krupp in een thans bebost gebied ten oosten van de stad een groot testterrein voor kanonnen in. Tijdens de Eerste Wereldoorlog werd hier onder meer het 419-mm-houwitser-kanon Dikke Bertha beproefd. Het terrein strekte zich ook tot de aangrenzende gemeentes uit. Op het uitgestrekte testterrein werd met scherpe granaten geschoten. Daarom werden, vanwege het gevaar van explosies van verdwaalde projectielen, in de gehele omtrek talrijke boerderijen en woonhuizen onteigend. Sommige boeren kregen in nieuwe veenkolonies in de regio vervangend onderdak en boerenland. Het gebied is tot op de huidige dag militair terrein. Tijdens het nationaalsocialisme stonden vanaf de zomer van 1938 even buiten Versen, respectievelijk Groß Fullen, de beruchte gevangenenkampen Meppen-Versen en Kamp Fullen, twee van de 15 Emslandlager (kampen nr. 9 en 10). Op de plek van het vroegere kamp Versen staat nu een gevangenis. Aan het einde van de Tweede Wereldoorlog, van 6 tot 8 april 1945, werd strijd geleverd tussen noord- en oostwaarts oprukkende Canadezen en Duitse troepen, die de stad verdedigden en trachtten te voorkomen, dat de geallieerden een bruggenhoofd aan de oostoever van de Eems vestigden. Op enkele plekken was de strijd zwaar, vooral aan de Schullendamm. Dit is een straat langs de linker Eemsoever, die de wijk Esterfeld met een brug over de Eems en het stadscentrum verbindt. Door artillerievuur werden verscheidene gebouwen in Meppen zwaar beschadigd. Op 8 april was Meppen definitief in geallieerde handen gevallen. In september 2018 ging, tijdens een droogteperiode, op het artillerie-schietterrein van de Bundeswehr ten noordoosten van Meppen iets mis. Een vanuit een helikopter afgevuurde raket ontplofte in een perceel hoogveen of heide. Een i.v.m. dit risico paraat staand blusvoertuig bleek defect, en het reserve-blusvoertuig stond voor reparatie in de werkplaats. Er ontstond een grote, weken durende, natuurbrand, die bij de Samtgemeinde Sögel 12 km² veen in de as legde.[8] De brandlucht was tot in Hamburg, Oldenburg en Bremen te ruiken. Van het natuurreservaat Tinner Dose-Sprakeler Heide, een ecologisch belangrijk hoogveengebied in de Samtgemeinde Sögel, werd een groot deel verwoest. Tot 2021 is daarna het gebruik van het schietterrein door de overheid beperkt. Bezienswaardigheden, toerisme
SportIn het noorden van de stadswijk Neustadt, aan de uitvalsweg richting Lathen, staat de Hänsch-Arena. Dit stadion, waar voetbalclub SV Meppen zijn thuiswedstrijden speelt, kan maximaal aan circa 16.500 toeschouwers plaats bieden. Ten zuidoosten van de binnenstad, aan het DEK en niet ver van de uitmonding van de Hase, staat een atletiekstadion. Racepark Meppen is een racecircuit in de buurt van Meppen, Nedersaksen, Duitsland. Het is gelegen op het terrein van de voormalige energiecentrale Kraftwerk Meppen-Hüntel. Hier worden diverse autoraces georganiseerd voor onder andere de BMW Compact Cup. Galerij
Belangrijke personen in relatie tot de gemeenteGeboren
Ludwig von WindthorstBaron Ludwig von Windthorst (17 januari 1812 te Ostercappeln – 14 maart 1891 te Berlijn) was wellicht de bekendste ingezetene van Meppen ooit. Von Windthorst was een belangrijk katholiek gezind politicus. Reeds tamelijk jong werd hij, na een rechtenstudie, advocaat. Hij was onder andere minister van Justitie in het Koninkrijk Hannover, en in dat koninkrijk een gematigd voorstander voor een politieke coalitie met het eveneens katholieke Oostenrijk-Hongarije. In het Duitse Keizerrijk was hij, onder andere tijdens de Kulturkampf, een fanatiek, uiterst welbespraakt tegenstander van de anti-katholieke kanselier Otto von Bismarck. Hij behoorde tot de oprichters van de Deutsche Zentrumspartei, die mede door zijn invloed de strijd voor emancipatie der rooms-katholieken volhield. Hij sprak zich uit tegen onderdrukking van etnische minderheden en joden in het keizerrijk. Von Windthorst was in de Duitse Rijksdag van 1871 tot aan zijn dood in 1891 de afgevaardigde voor het kiesdistrict Lingen-Meppen-Bentheim. Door Windthorsts politieke activiteit, die tot buiten Duitsland in de publiciteit kwam, ontstond een zekere politieke associatie tussen Meppen en hem. Veel historici beschouwen Von Windthorst als een der geniaalste parlementariërs die Duitsland ooit gehad heeft. Te Meppen is onder andere een gymnasium naar hem genoemd. Voor dit schoolgebouw staat een standbeeld van hem. Von Windthorst is ereburger van Meppen. Overleden
Overigen
PartnerstedenEr bestaat een jumelage met Ostrołęka (Polen), en wel sedert september 1994. Bronnen, noten en/of referenties
Zie de categorie Meppen van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp.
|