|
Jacques Tardi
Jacques Tardi (Valence, 30 augustus 1946) is een Frans striptekenaar. Tardi wordt, samen met Moebius, beschouwd als de grootste vernieuwer van het moderne Europese literaire beeldverhaal. Veel van zijn verhalen zijn detectives of verhalen over de Eerste Wereldoorlog. Zijn tekenstijl wordt gekenmerkt door een combinatie van klare lijn, sterk expressieve karikaturale personages tegen een zwaarmoedig, nostalgisch fotografisch-realistisch decor. LevensloopJeugdGeboren in het Zuid-Franse gebied tussen Lyon en Marseille, tekent hij van kinds af aan. Op twaalfjarige leeftijd illustreert hij een avontuur van Sherlock Holmes. Zijn grootmoeder vertelt hem het ene gruwelijke verhaal na het andere over de Eerste Wereldoorlog, waarin zijn grootvader heeft gevochten. Het thema 'zinloosheid van oorlog' laat hem sindsdien niet meer los. Zijn vader was beroepsmilitair, bracht de Tweede Wereldoorlog in krijgsgevangenschap door en diende na de oorlog in het bezettingsleger in Duitsland.[1] StudieTardi gaat vier jaar naar de Academie voor Schone Kunsten in Lyon, en vervolgens nog vier jaar École des Arts Décoratifs in Parijs achteraan. In 1968, op 22-jarige leeftijd, maakt hij met vriend Nicollet de strip Stranger in the night die door uitgeverij Losfeld wordt geweigerd. Tardi begint aan Een banale episode in de loopgravenoorlog, dat later zal uitmonden in Loopgravenoorlog. Het werk wordt geweigerd door het striptijdschrift Pilote om de gewelddadigheid en het antimilitaristische karakter ervan. HuwelijkIn 1983 trouwt met Tardi met de activistische singer-songwriter Dominique Grange. Later zullen zij adoptieouders worden van vier kinderen die in Chili zijn geboren.[2] StripverhalenDe ijsdemonNaast kort stripwerk verschijnt in oktober 1974 wat als het eerste meesterwerk van Tardi wordt beschouwd: De IJsdemon, waarschijnlijk gebaseerd op de legende rond het spookschip Octavius of de schoener Jenny. Het verhaal speelt zich af in 1889, wanneer een passagiersschip, de L'Anjou, de Barentszzee doorkruist en een noodlottige ontmoeting heeft met een vreemd spookschip, dat gestrand is op een grote ijsberg. Het schip wordt de IJsland schoener genoemd en wanneer de bemanning van de L'Anjou het spookschip betreedt vindt men de bemanning precies zo als die van de Octavius en de schoener Jenny. De kapitein is eveneens gezeten in zijn hut, terwijl hij met zijn bevroren vinger wijst naar een bepaald punt op zijn zeekaart (precies waar het schip zich dan bevindt). Direct hierna vliegt de L'Anjou, voor de ogen van de bemanning, in de lucht en is men aldus gestrand op het spookschip. Een andere inspiratiebron voor het verhaal is mogelijk de vreemde zaak van de Mary Celeste. Tardi, die anderhalf jaar aan deze Jules Verneachtige strip werkte, waarschuwt hierin tegen het gevaar van chemische wapens. "Natuurlijk wil de mens dergelijke vernietigingswapens niet voor vernietigingsdoeleinden gebruiken, hahaha," schampert hij. De IJsdemon verschijnt in 1980 in Nederland bij uitgeverij Panda. Het ware verhaal van de onbekende soldaat Zie Het ware verhaal van de onbekende soldaat voor het hoofdartikel over dit onderwerp.Al een paar maanden later verschijnt een nieuw werk: Het ware verhaal van de onbekende soldaat, over een stervende soldaat met een delier, dat weleens met Het behouden huis van W.F. Hermans wordt vergeleken . Eerste loopgravenverhalenNiet veel later publiceert Tardi de tweede versie van Een banale episode in de loopgravenoorlog. Ditmaal verschijnt de strip, net zo gewelddadig en antimilitaristisch als de eerste versie van eind jaren zestig, een week lang in dagblad Libération. Isabelle Avondrood Zie De fantastische avonturen van Isabelle Avondrood voor het hoofdartikel over dit onderwerp.De fantastische avonturen van Isabelle Avondrood is naast Loopgravenoorlog een van de bekendste werken van Tardi. Het eerste deel heet Isabelle en het monster (Adèle et la Bête), over een pterodactylus die 130 miljoen jaar na dato, in het Natuurhistorisch Museum te Parijs, uit z'n ei kruipt en dood en verderf zaait. De serie, met als hoogtepunt Maanzieke mummies in 1978, is Tardi op z'n best en verschijnt meteen ook in Nederland en België. PoloniusLos van de serie verschijnt in 1977 het album Polonius, dat voor Tardi's doen veel seks bevat. Samenwerkingen met ManchetteTardi werkte verschillende keren samen met de Franse schrijver Manchette, wat resulteerde in hard-boiled detectives. Een eerste samenwerking was Griffu, in 1981 in Nederland verschenen bij Lotus. Nadien volgden Kleine west coast blues, De sluipschutter (2010) en Gek op moorden. In 2019 werden deze verhalen integraal uitgegeven door uitgeverij Scratch.[3] Het besloten landIn 1979 publiceerde hij samen met Jean-Claude Forest de striproman Het besloten land, het verhaal van twee mannen die koortsachtig greep willen krijgen op hun toekomst en een vrouw die hun beider lot ongewild verbindt. Geïllustreerde versies van Celines romansIn de jaren tachtig illustreerde hij een luxueuze heruitgave van Reis naar het einde van de nacht van Céline. Deze editie werd ook in het Nederlands uitgebracht. Het boek bevat honderddertig houtskooltekeningen. Ook Kanonnenvoer en Dood op krediet werden later door Tardi geïllustreerd, maar verschenen niet in het Nederlands. LoopgravenoorlogIn 1993 verscheen De loopgravenoorlog als volledig album. Léo Malets Nestor Burma Zie Nestor Burma voor het hoofdartikel over dit onderwerp.Jacques Tardi brengt de dynamische privédetective Nestor Burma opnieuw tot leven in vijf stripbewerkingen naar politieromans van Léo Malet. Het is een mooie gelegenheid voor Tardi om Nestor Burma op onderzoek te sturen in Parijs tijdens de jaren vijftig. Zo vinden we Burma terug in het groezelige 13e arrondissement, tussen voddenrapers en het Leger des Heils, (Sluiers over de Pont de Tolbiac), maar ook aan het Canal Saint-Martin in het 10e arrondissement, bij verlopen zangeressen en louche talentenbureaus (Heb je me als lijk gezien?). Deze vijf stripromans verschenen bij uitgeverij Casterman.
De reeks werd met de figuren van Tardi verdergezet door Emmanuel Moynot en Nicolas Barral. Dodelijke spelletjes is, net als de albums naar het werk van Léo Malet, wederom een bewerking van een detectiveroman, ditmaal Dodelijke spelletjes van Geo-Charles Veran. De stem van het volkEen historische reeks over de opstand van de Commune, en hoe die werd neergeslagen. Met natuurlijk vleugjes romantiek, onmogelijke liefdes, en geweld dat even zinloos is als in zijn verhalen over de eerste wereldoorlog. Met andere woorden, het besloten land met de loopgravenoorlog. Vier delen zijn verschenen bij Casterman:
Strip top 150In de strip top 150 van het stripinfoblad Zozolala werd De loopgravenoorlog door de inzendende lezers tot het beste album aller tijden verkozen.[4] BibliografieDeze bevat alleen Nederlandstalige edities. Voor Franse edities verwijzen we naar de pagina in het Frans – zie links. Stripverhalen
Hoezen van lp's, singles en cd's
Prentenboeken
Romans geïllustreerd door Tardi
Biografieën over Tardi
InvloedTardi’s invloed is in de Europese stripgeschiedenis voelbaar in zowel zijn verhalende capaciteiten als in zijn tekenwerk. Hij vormde met Hugo Pratt, Didier Comes, het duo Enki Bilal en Pierre Christin en Moebius (Jean Giraud) de pionierslinie voor de literaire striproman, waarbij de boeken veelal dikker dan de standaard 48 pagina’s waren en niet zelden slechts in zwart-wit gepubliceerd werden. Als tekenaar valt hij op door zijn karakaturale personages in een fotografisch decor die sterk sfeerbepalend gekozen wordt. Deze stijl zien we prominent ook terug bij Vittorio Giardino’s Sam Pezzo, Pierre Wininger, Baru, Moynot, José Muñoz, en de Nederlandse auteur Yuri Landman. De stripserie Professor Bell van Joann Sfar vertoont veel stijlovereenkomsten met het magisch-realistische fin de siècle in Tardi’s Isabelle Avondrood. Prijzen en eerbewijzen
Externe link
Bronnen, noten en/of referenties
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
