Amazon.com

Amazon.com, Inc.
Beurs	NASDAQ: AMZN
Oprichting	5 juli 1994
Oprichter(s)	Jeffrey P. Bezos
Eigenaar	Jeff Bezos, The Vanguard Group, BlackRock
Sleutelfiguren	Andy Jassy, CEO
Land	Wereldwijd
Hoofdkantoor	Seattle en Arlington County (Virginia) (Verenigde Staten)
Werknemers	1.525.000 (31 dec. 2023)
Dochter­onderneming	Amazon Web Services IMDb.com, Inc. Amazon Technologies
Producten	E-commerce clouddiensten
Industrie	detailhandel, webhosting, webservice, e-commerce
Omzet/jaar	US$ 575 miljard (2023)[1]
Winst/jaar	US$ 30,4 miljard (2023)[1]
Markt­kapitalisatie	US$ 1860 miljard (1 mei 2024)
Website	(en) ir.aboutamazon.com (investor relations)
Portaal    Economie

Amazon.com, Inc. (handelsnaam: Amazon) is een Amerikaans e-commercebedrijf gevestigd in Seattle (Washington). Het werd in 1994 opgericht door Jeff Bezos en was een van de eerste grote bedrijven die goederen over het internet verkochten.

Amazon is het moederbedrijf van de film- en televisiestudio Amazon Studios, streamingdienst Prime Video, Amazon Appstore, Amazon Music en Amazon Prime.

In 2015 bereikt het bedrijf voor het eerst een omzet van meer dan 100 miljard dollar. In 2023 was dit bijna verzesvoudigd tot 575 miljard dollar. De activiteiten zijn verdeeld over drie onderdelen:

• North America, de online verkopen maken ongeveer 60% van de totale omzet uit.
• International, met een omzetaandeel van ongeveer een kwart.
• Amazon Web Services (AWS), een snel groeiende activiteit met een omzetaandeel van 16% in 2023.

Oorspronkelijk verkocht Amazon alleen boeken, maar later werd daar andere media aan toegevoegd en tot slot ook andere goederen. In 2015 was ongeveer een vijfde van de omzet mediagerelateerd en dus zo'n 80% overige artikelen. AWS is een van de grootste aanbieders van clouddiensten ter wereld. In 2023 leverde deze activiteit een bijdrage aan de omzet van 90 miljard dollar.^[1] AWS levert veruit de grootste bijdrage aan de winst van het bedrijf.

Amazon heeft internationaal vestigingen in het Verenigd Koninkrijk, Canada, Frankrijk, Duitsland, Italië, Oostenrijk, Japan en China. In Nederland heeft Amazon sinds 12 november 2014 een vestiging voor e-books voor zijn tablet (de kindle) en per 10 maart 2020 ook voor overige artikelen. Eind 2021 blijkt slechts 2% van de verkooppartners op Amazon.nl afkomstig uit Nederland.^[2] In andere landen zijn wel domeinnamen opgeëist, maar deze verwijzen door naar een van de genoemde vestigingen. Zo verwijst www.amazon.ch (Zwitserland) naar de website in Duitsland.

Amazon bezit ook Alexa Internet, A9.com en de Internet Movie Database (IMDb). Daarnaast ontwikkelde het bedrijf Amazon Mechanical Turk.

Amazon heeft een snelle groei laten zien, in de periode 2000 tot en met 2017 was de gemiddelde omzetgroei bijna 30 procent op jaarbasis. In 2017 steeg de winst scherp, ondanks een gelijk bedrijfsresultaat, door een forse verlaging van de Amerikaanse vennootschapsbelasting. Het bedrijfsonderdeel AWS is veruit het meest winstgevend; deze droeg in 2022 ruim 200% bij aan het bedrijfsresultaat van heel Amazon.^[3] In 2022 draaiden de Amerikaanse activiteiten en de internationale operaties met grote verliezen. De hoge nettowinst van 2021 was het gevolg van een bate van US$ 11,8 miljard vóór belastingen omdat Rivian Automotive in november 2021 naar de beurs is gegaan.^[3] Amazon heeft hierin een aandelenbelang. In 2022 moest Amazon de winst in 2021 op Rivian Automotive weer volledig afboeken.^[3]

Amazon startte de activiteiten in juli 1995. In 1997 ging "Earth’s Biggest Bookstore" naar de NASDAQ-aandelenbeurs.^[5] Er werden 3 miljoen aandelen geplaatst tegen een koers van US$ 16 per stuk.^[5] In het zojuist afgesloten boekjaar had het een omzet van 32 miljoen dollar en iets meer dan 250 personeelsleden.^[5] Vanaf het begin hadden beleggers al veel vertrouwen in Amazon, waardoor het ook tijdens de internetzeepbel eind jaren 90 een populair bedrijf voor belegging bleef. Na het knappen van de bel kreeg Amazon veel kritiek op zijn ondernemingsmodel, maar het maakte zijn eerste jaarwinst in 2003. Op 1 juni 2017 bereikte de koers van het aandeel US$ 1000 en kwam de totale marktkapitalisatie uit op US$ 480 miljard.^[6] Sinds de beursintroductie in 1997 is het aandeel driemaal gesplitst, in 1998 2 nieuwe aandelen voor 1 oud aandeel-split, in januari 1999 3-voor-1 en in september 1999 nogmaals 2-voor-1.^[6] Zonder deze splitsingen zou het aandeel Amazon een koers van US$ 12.000 hebben.^[6]

In juni 2017 deed Amazon een bod op alle aandelen Whole Foods Market.^[7] Het internetbedrijf is bereid US$ 42 per aandeel te betalen waarmee de waarde van de totale transactie uitkomt op circa US$ 13,7 miljard.^[7] Whole Foods is een Amerikaanse supermarktketen in het hogere marktsegment, met veel biologische artikelen. Als de aandeelhouders instemmen is het de grootste overname uit de geschiedenis van Amazon.^[7] Amazon krijgt hiermee een belangrijke additionele afzetkanaal. De keten is opgericht in 1978 en telt 460 winkels in de Verenigde Staten, Canada en het Verenigd Koninkrijk en had in het laatste afgesloten boekjaar een omzet van US$ 16 miljard.^[7] De overname werd op 28 augustus 2017 afgerond.^[8] Amazon heeft direct de prijzen van een aantal goedlopende artikelen bij Whole Foods verlaagd.^[8]

In juni 2018 maakte Amazon bekend de Amerikaanse onlineapotheek PillPack over te nemen.^[9] PillPack bestaat sinds 2013 en verpakt geneesmiddelen op recept. Het bedrijf is uitsluitend actief in de Verenigde Staten. In 2017 heeft Amazon in diverse Amerikaanse staten vergunningen gekregen om voorgeschreven geneesmiddelen te mogen aanbieden. Amazon krijgt met Pillpack een positie in de markt voor receptmedicatie, die alleen in de VS al US$ 560 miljard per jaar groot is.^[9] De transactie werd op 11 september 2018 afgerond.

Op 2 februari 2021 maakt Amazon bekend dat Jeff Bezos zal aftreden als CEO, maar hij blijft in raad van bestuur, in het derde kwartaal 2021. Andy Jassy zal hem als CEO opvolgen.^[10]

In maart 2021 maakte Amazon bekend geen boeken meer te verkopen waarin lhbti'ers ziek worden genoemd.^[11]

In mei 2021 werd de overname van filmstudio Metro-Goldwyn-Mayer (MGM) bekendgemaakt.^[12] Amazon is bereid US$ 8,45 miljard, inclusief de schulden van MGM, te betalen. Met deze acquisitie wordt de positie van Amazon Prime Video versterkt. MGM heeft een grote collectie van ruim 4000 films, waaronder de James Bond-reeks, en tv-producties zoals The Handmaid's Tale. MGM stond al enige tijd in de verkoop en Netflix en Apple hebben ook interesse getoond.

Op 5 augustus 2022 maakte Amazon een overnamebod bekend van US$ 1,7 miljard, dit is US$ 61 per aandeel, op iRobot.^[13] Deze overname past binnen het beleid van Amazon, die investeert in smart home en de ontwikkeling van eigen robots als Astro. De overeenkomst moet nog goedgekeurd worden door de aandeelhouders en de Amerikaanse mededingingsautoriteiten.

In januari 2023 maakte Amazon het ontslag bekend van ruim 18.000 werknemers.^[14] Vooral bij de afdeling personeelszaken en Amazons fysieke winkels vallen de ontslagen. Eerder kondigde Amazon al aan kosten te besparen op de apparatendivisie met producten als de Kindle e-reader en Alexa-spraakcomputer. Verder worden minder snel distributiecentra geopend om daarmee ook op kosten te besparen.

Op 6 september 2023 wees de Europese Commissie Amazon aan als poortwachter in het kader van de Verordening digitale markten en werden Amazon Marketplace en Amazon Advertising aangewezen als kernplatformdiensten.^[15]

Amazon.com
Type	e-commerce
Taal	Arabisch, Chinees, Duits, Engels, Frans, Italiaans, Japans, Nederlands, Pools, Portugees, Spaans, Turks, Zweeds
Registratie	optioneel
Eigenaar	Amazon
Opgericht	1995
Status	Actief
Programmeertaal	C++ en Java
Link	Officiële website
Portaal    Media

De webwinkel Amazon.com startte in 1995 in de Verenigde Staten en is gericht op het verkopen van goederen en diensten via het internet, ook wel e-commerce genoemd. Vanaf 2000 verschenen er ook meerdere internationale versies van het online platform, zoals in Frankrijk en Japan. In Nederland ging de website in november 2014 van start.

Producten die men verkoopt op het online platform zijn onder meer boeken, dvd's, muziekcd's, software, consumentenelektronica, schoonheids- en gezondheidsproducten, voedsel, keukenapparatuur, juwelen, speelgoed, tuin- en autogereedschap, sportartikelen en muziekinstrumenten.

Men ging halverwege de jaren 2000 derde partijen toelaten op het platform, ook wel de platformeconomie. Amazon laat klanten toe een recensie achter te laten over de producten en men kan tot vijf sterren geven.

Begin november 2022 opende Amazon een distributiecentrum voor België op het Antwerpse Blue Gate bedrijventerrein. In de aanloop naar het nieuwe centrum werd in oktober ook een Belgische website gelanceerd.^[16]

Net als andere internetgiganten ligt het bedrijf onder vuur vanwege mogelijke misbruiken wegens monopolievorming. In september 2023 opende de Federal Trade Commission een rechtszaak tegen Amazon wegens misbruik van de monopoliepositie.^[17]

Sinds zijn oprichting heeft Amazon kritiek en controverse uitgelokt omtrent de arbeidsomstandigheden van zijn werknemers:

• Het bedrijf heeft een anti-vakbondenbeleid. Op 1 april 2022 hebben medewerkers van een Amazon-vestiging in New York na een campagne geleid door Chris Smalls en de Amazon Labor Union (ALU) gestemd voor de oprichting van een vakbond.^[18] Dit is de eerste vakbond binnen het bedrijf in de Verenigde Staten sinds de oprichting 27 jaar geleden. Eerdere pogingen om vakbonden op te richten werden door het bedrijf gefrustreerd, mede omdat organisatoren van die initiatieven zijn ontslagen door Amazon.^[18]
• In 2013 verschenen in Duitsland^[19] en in het Verenigd Koninkrijk (BBC: The truth behind the click) reportages over de slechte werkomstandigheden voor arbeiders in de logistieke verdeelcentra. Deze zouden het risico op mentale en fysieke ziektes verhogen. In zijn reacties stelde Amazon dat de wettelijke bepalingen nageleefd worden.^[20]
• Volgens BBC-onderzoek uit 2016 stonden chauffeurs die voor Amazon reden (via een uitzendconstructie) onder zulke tijdsdruk dat hun veiligheid en die van andere weggebruikers erdoor in gevaar werd gebracht. Ze zouden ook voor minder dan het minimumloon aan het werk zijn.^[21]
• Het bedrijf heeft sinds 2016 een octrooi op een kooi op wielen die magazijnmedewerkers moest transporteren naar de plaats waar ze een pakket op moesten pakken. Invoering van deze rijdende 'arbeiderskooi' ging niet door na een storm van kritiek in de kranten.^[22] Een ander octrooi betreft een polsband die de handbewegingen van magazijnmedewerkers volgt en ze kan bijsturen met trilsignalen. Deze uitvinding past volgens Amazons critici in de gewoonte van het bedrijf om medewerkers als menselijke robots te behandelen.^[23]
• De lonen van Amazon-medewerkers in de VS zijn zo laag dat velen van hen hun inkomen moeten aanvullen met een overheidsuitkering in de vorm van voedselbonnen, zodat het bedrijf boven op zijn officiële subsidies nog een verkapte extra subsidie op arbeid geniet.^[24] Dit, en vergelijkbare praktijken in andere Amerikaanse bedrijven, was voor politicus Bernie Sanders aanleiding om het wetsvoorstel Stop Bad Employers By Zeroing Out Subsidies Act (Stop BEZOS) op te stellen, dat hier paal en perk aan moet stellen.^[25]

Amazon ligt internationaal onder druk vanwege de lage belastingen die het bedrijf betaalt. Sinds de oprichting heeft het nauwelijks vennootschapsbelasting betaald in de Verenigde Staten en in 2011 behaalde het een omzet van £ 3,35 miljard in het Verenigd Koninkrijk en betaalde daarover slechts £ 1,8 miljoen aan belastingen.^[26] Om de belastingdruk te minimaliseren sloot het in 2003 een overeenkomst met de belastingdienst in Luxemburg; Jean-Claude Juncker was toen premier van het land.^[27] Dit legde de basis voor Project Goldcrest, een web van buitenlandse deelnemingen en overeenkomsten om de belastingafdracht te minimaliseren.^[27] De Amerikaanse belastingdienst heeft het geheel in onderzoek en eist voor de rechter dat Amazon meer dan US$ 1,5 miljard aan belasting betaalt.^[27] In 2020 realiseerde de Europese activiteiten van Amazon een recordomzet van € 44 miljard, maar betaalde geen vennootschapsbelasting.^[28] Het hoofdkantoor in Luxemburg leed een verlies van € 1,2 miljard en rapporteerde een belastingbate van € 56 miljoen.^[28] In totaal heeft het hoofdkantoor in Luxemburg verliezen van € 2,7 miljard in de boeken staan die het kan verrekenen met toekomstige winsten.^[28]

In april 2021 (tijdens het Israëlisch-Palestijns conflict) wonnen Amazon en Google de aanbesteding van projecten in het kader van het Israëlisch Nimbusproject. Deze twee tech-giganten gaan voor, met en in de staat Israël, cloudservices, datacenters en hun netwerken bouwen en inrichten en dat voor US$ 1,2 miljard. Meer dan 300 werknemers van Amazon en meer dan 90 werknemers van Google hebben, anoniem, in oktober een brief in de Britse krant The Guardian onderschreven, waarin zij hun directies vragen uit het project te stappen. Zij willen niet dat de technologie van hun bedrijven en van hun werkinspanningen worden misbruikt om "bij te dragen aan de onderdrukking (digitale surveillance, illegaal verzamelen van gegevens en faciliteren van illegale settlements) van de Palestijnse bevolking" door Israël.^[29][30]

Volgens internetcriticus Cory Doctorow lijdt het platform, net als andere online-platformen en sociale media zoals Facebook, Google Zoeken, Twitter, Bandcamp, Reddit, Uber en Unity, aan "platformverval" (platform decay, beter bekend onder de Engelse schuttingterm enshittification): het afnemende gebruikersnut van een online omgeving veroorzaakt door hebzucht.^[31][32]

Zo verkocht Amazon jarenlang zijn producten onder de kostprijs om klanten te lokken en in relatief korte tijd een groot marktaandeel te behalen. Doordat kopers op het platform zitten, werden ook externe verkopers steeds vaker gedwongen om hun online handel via Amazon te laten verlopen. Nadat het bedrijfsmodel niet langer financieel duurzaam was, kondigde Amazon sterke prijsverhogingen en toeslagen aan voor zijn klanten.^[33]

• Op 4 september 2018 kwam de beurswaarde van Amazon boven de US$ 1000 miljard uit.^[34] De koers bereikte een niveau van US$ 2050. Na Apple is Amazon het tweede Amerikaanse bedrijf dat die grens doorbreekt.^[34] Oprichter en grootaandeelhouder Jeff Bezos heeft een belang van 16% in het bedrijf en was van medio 2017 tot 6 januari 2021 de rijkste man in de wereld.^[34]
• De pijl van a naar z in het logo stelt een glimlach voor en dat er van a tot z gewinkeld kan worden.^[35]

• Amazon Nederland
• Amazon België

Zie de categorie Amazon.com van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp.