nl Alfons V van Portugal

Alfons V
Koning van Portugal
Regeerperiode	1438–1481
Voorganger	Eduard
Opvolger	Johan II
Huis	Aviz
Vader	Eduard van Portugal
Moeder	Eleonora van Aragón
Geboren	15 januari 1432; Sintra
Gestorven	28 augustus 1481; Sintra
	; Wapenschild van Alfons

Alfons V (Portugees: Afonso V) (Sintra, 15 januari 1432 – aldaar, 28 augustus 1481) was koning van Portugal van 1438 tot 1481.

Troonopvolging

Alfons was de oudste zoon van koning Eduard en Eleonora van Aragón. Hij was slechts zes jaar oud toen hij zijn vader in 1438 opvolgde.

Volgens het testament van zijn vader moest hij, totdat hij meerderjarig zou zijn, onder voogdij van zijn moeder regeren. Koningin Eleonora was niet populair aan het Portugese hof, mede door het feit dat zij uit Spanje afkomstig was. De Portugese edelen kwamen tegen haar in opstand en de koningin vond slechts steun bij Alfonso, de halfbroer van de voormalige koning. De Portugese hofraad besloot de koningin af te zetten en benoemde Peter, hertog van Coimbra, tot regent (van 1439 tot 1448).

Peter had vooral te maken met het in de hand houden van opstandige edelen. Portugal was welvarend onder zijn bewind,^[bron?] maar dit alleen dankzij de gewelddadige onderdrukking van de rivaliserende edelen.

Alfons, de graaf van Barcelos, was een vijand van de Hertog van Coimbra, ondanks het feit dat beide halfbroers waren. De jonge koning raakte echter bevriend met de graaf.

In 1442 benoemde de koning zijn halfoom Alfons tot hertog van Bragança, waardoor deze de machtigste man van Portugal en een van de rijkste mannen van Europa werd. Om zijn positie te verstevigen huwelijkte Peter zijn dochter, Isabel van Coimbra, uit aan de koning.

Op 9 juni 1448 werd koning Alfons V meerderjarig. Peter moest zijn macht aan de nieuwe koning overdragen. Op 15 september van hetzelfde jaar verklaarde Alfons alle wetten, die gedurende het regentschap van Peter waren afgekondigd ongeldig. Hierdoor ontstond een onstabiele situatie en gedurende 1449 trok Alfons met zijn legers te strijd tegen Peter. Het leger van de hertog van Coimbra werd in de Slag bij Alfarrobeira verslagen, waarbij Peter het leven liet.

Veroveringen en ontdekkingen

Alfons richtte vervolgens zijn aandacht op Noord-Afrika. Zijn grootvader had destijds Ceuta veroverd en Alfons wilde de kolonie uitbreiden. Het Portugese leger voerde een aanvalsoorlog en veroverde Alcacer Ceguer (1458), Tanger (verscheidene malen door de indringers veroverd en teruggewonnen tussen 1460 and 1464) en Arzila (1471). Aan deze expedities hield de koning zijn bijnaam De Afrikaan over.

De koning steunde de tochten van Hendrik de Zeevaarder, maar na diens dood besteedde Alfons V de verdere ontdekking van Afrika uit aan Fernão Gomes. Tijdens zijn heerschappij werden Guinea en de archipel Kaapverdië ontdekt.

Cultuur en wetgeving

Onder Johan I van Portugal (1357-1433) was een project begonnen om de Portugese wetgeving te moderniseren en beter te organiseren. Dit project werd onder de regering van Alfons V voortgezet, en resulteerde in de publicatie van de "Ordenações do Senhor Rei Afonso V" in 1446. Hoewel dit werk geen systematische indeling kende naar onderwerp, maar ingedeeld was naar oorsprong van wetten en verordeningen, betekende dit toch een belangrijke vooruitgang in het rechtssysteem van de koning.

Alfons schijnt een erudiet man te zijn geweest. Hoewel hij zelf geen literair werk heeft nagelaten richtte hij een bibliotheek in en vormde daarmee een voorbeeld voor zijn tijdgenoten en opvolgers.

Aanspraken op de kroon van Castilië

Na de expedities richtte de koning zijn aandacht op Castilië. Alfons V trouwde in 1475 met Juana la Beltraneja, waarmee hij zich mengde in de strijd rondom de Castiliaanse troonopvolging. Juana's moeder was een zus van Alfons. Toen Alfons echter met zijn troepen Spanje binnentrok, werd hij door de troepen van Ferdinand II van Aragón verslagen in de Slag bij Toro.

Hij zocht vervolgens steun bij de Franse koning Lodewijk XI, maar deze wilde hem niet bijstaan. Uiteindelijk raakte hij gedesillusioneerd en verviel in een diepe melancholie. Hij deed afstand van de troon ten gunste van zijn zoon João (Johan II) en trok zich terug in een klooster in Sintra waar hij in 1481 stierf.

Huwelijken

Bij zijn eerste vrouw, Isabella van Coimbra had hij de volgende kinderen:
- Johan, (1451), kort na de geboorte gestorven.
- Johanna, prinses van Portugal, (1452-1490)
- Johan II
Zijn tweede huwelijk met Johanna van Castilië bleef kinderloos.