|
Acroniem  Een acroniem (Grieks: ἄκρον, ákron, "hoogste" of "uiterste" + ὄνυμα, ónuma, "naam" = naam uit de uiteinden) of letterwoord is een afkorting die wordt uitgesproken als een woord. Soms wordt daarbij nog de eis gesteld dat elke letter een apart woord voorstelt, zoals in een initiaalwoord. Lang niet alle afkortingen zijn dus acroniemen: afkortingen zoals OC, OR of cao voldoen niet aan de eerste eis omdat de letters individueel worden uitgesproken; horeca en Benelux zijn lettergreepwoorden en voldoen niet aan de tweede omdat van de afgekorte woorden meer dan een enkele letter wordt gebruikt. AlgemeenSommige acroniemen worden met hoofdletters geschreven (NAVO), andere met kleine letters (havo), en weer andere op beide manieren. Over het algemeen wordt dezelfde letter (hoofdletter of kleine letter) gebruikt als waarmee men het uitgeschreven woord schrijft. Uitzonderingen hierop zijn onder andere het gebruiken van een afkorting als eigennaam. Sommige acroniemen kennen, naast hun afkorting, ook een betekenis van de samenstellende delen. Vaak is dit een verwijzing of zelfs een hommage aan het samenstellend deel:
Enkele andere voorbeelden van Nederlandse en Vlaamse acroniemen:
GeschiedenisEen zeer oud acroniem is het christelijke ICHTHUS (in de oorspronkelijke Griekse letters ΙΧΘΥΣ), dat staat voor " Ιησους Χριστος Θεου Υιος Σωτηρ" (Iesous CHristos THeou hUios Soter). Dit betekent: Jezus Christus, Zoon van God, is de Redder. Omdat het woord 'Ichthus' in het Grieks vis betekent, wordt hiermee de vis een – vroeger geheim – symbool voor Jezus (denk ook aan de visjes achterop auto's). Een acroniem dat in de 19e eeuw in Italië een rol speelde bij de vorming van wat nu die staat is, was VERDI: Vittorio Emmanuele Re D'Italia (Victor Emanuel, koning van Italië). Iemand die de graffiti 'viva Verdi' op de muur schreef kon dus zowel van opera houden (Giuseppe Verdi) als een fervent royalist zijn. In de Tweede Wereldoorlog gebruikten Nederlanders onder elkaar, tijdens of na een gesprek, wel het stopwoordje "O zo!" dat een backroniem werd voor Oranje zal overwinnen! Een bijzondere ondersoort is die waarbij een van de samenstellende delen zelf ook een acroniem of afkorting is: Ahold is AH Holding, waarbij AH weer staat voor Albert Heijn. Van al lang bestaande acroniemen weten veel mensen niet meer wat de oorspronkelijke betekenis is: zo is radar samengesteld uit het Engelse Radio Detecting And Ranging, laser uit Light Amplification by Stimulated Emission of Radiation, BASIC uit Beginner's All-purpose Symbolic Instruction Code. Op internet en in computerjargon worden vele afkortingen als acroniemen gebruikt. Voorbeelden zijn ASAP (As Soon As Possible) dat in het Nederlands als woord wordt uitgesproken, FAQ (Frequently Asked Questions) en wysiwyg (What you see is what you get). Ook worden in die kringen soms recursieve acroniemen gebruikt: acroniemen waarvan een van de samenstellende delen weer hetzelfde acroniem is: GNU (GNU is Not Unix) of PNG (spreek uit: ping; PNG's Not GIF). Zie ook Zoek acroniem op in het WikiWoordenboek.
|