Gwyn Thomas (bardd)

Gwyn Thomas
Ganwyd	2 Medi 1936  Tanygrisiau
Bu farw	13 Ebrill 2016
Dinasyddiaeth	y Deyrnas Unedig
Alma mater	Coleg yr Iesu, Rhydychen
Galwedigaeth	bardd
Swydd	Bardd Cenedlaethol Cymru
Cyflogwr	Prifysgol Bangor
Gwobr/au	Cymrawd Cymdeithas Ddysgedig Cymru

Mae'r erthygl hon yn trafod y bardd Cymraeg ac ysgolhaig. Os am ddarllen am y llenor Eingl-gymreig Gwyn Thomas pwyswch yma.

Bardd Cymraeg ac ysgolhaig oedd Gwyn Thomas (2 Medi 1936 – 13 Ebrill 2016).^[1] Am flynyddoedd lawer bu'n athro yn yr Adran Gymraeg, Prifysgol Cymru, Bangor ac yn ddiweddarach yn bennaeth yr adran honno. Bu'n Fardd Cenedlaethol Cymru rhwng 2006 a 2008. Mae ei ddefnydd o ymadroddion Cymraeg llafar toredig, ansicr a Seisnigedig yn nodweddiadol o'i waith.

Cyhoeddwyd ei hunangofiant Bywyd Bach gan Wasg Gwynedd yn 2006.

Ganed ef yn Nhanygrisiau a chafodd ei fagu ym Mlaenau Ffestiniog. Fe'i addysgwyd yn Ysgol Sir Ffestiniog, Prifysgol Cymru, Bangor a Coleg yr Iesu, Rhydychen.^[2]

• Y Bardd Cwsg a'i Gefndir (1971). Astudiaeth o waith Ellis Wynne.
• Yr Aelwyd Hon (1970). Gwaith y Cynfeirdd.
• Y Traddodiad Barddol (Gwasg Prifysgol Cymru, 1976)
• Gruffydd ab yr Ynad Coch (1982). Barddoniaeth Gruffudd ab Yr Ynad Coch, un o'r pennaf o Feirdd y Tywysogion.
• Ymarfer Ysgrifennu (1977)
• Presenting Saunders Lewis (1973) - cyd-olygydd
• Detholiad o'i Gerddi gan Zbigniew Herbert, cyfieithwyd gan Gwyn Thomas, J Elwyn Jones, Nesta Wyn Jones. 'Cyfres Barddoniaeth Pwyllgor Cyfieithiadau'r Academi Gymreig - Cyfrol V' 1985
• Diwéddgan (1969), cyfieithiad o Fin de Partie gan Samuel Beckett yn y gyfres Y Ddrama yn Ewrop; roedd hefyd yn olygydd y gyfres
• diweddariad o Pedair Cainc y Mabinogi (1984)
• Ellis Wynne, Writers of Wales (Gwasg Prifysgol Cymru, 1984)
• Tales from the Mabiniogion (1984) - cyfieithiad o rai o'r Mabinogion ar y cyd â Kevin Crossley-Holland
• Llên y Llenor: Alun Llywelyn-Williams (Gwasg Pantycelyn, 1988)
• Duwiau'r Celtiaid, Llyfrau Llafar Gwlad (Gwasg Carreg Gwalch, 1992)
• Gair am Air - Ystyriaethau am Faterion Llenyddol (Gwasg Prifysgol Cymru, 2000)
• Dafydd ap Gwilym: Y Gŵr sydd yn ei Gerddi (Canolfan Uwchefrydiau Cymreig a Cheltaidd Prifysgol Cymru, 2003)

• Chwerwder yn y Ffynhonnau (1962)
• Y Weledigaeth Haearn (1965)
• Ysgyrion Gwaed (1967)
• Enw'r Gair (1972)
• Y Pethau Diwethaf a Phethau Eraill (Gwasg Gee, 1975)
• Cadwynau yn y Meddwl (Gwasg Gee, 1976) – cerdd ar gyfer y teledu
• Croesi Traeth (Gwasg Gee, 1978)
• Symud y Lliwiau (1981)
• Wmgawa (Gwasg Gee, 1984)
• Gwelaf Afon (Gwasg Gee, 1990)
• Anifeiliaid y Maes Hefyd, gyda Ted Breeze Jones (Gwasg Dwyfor, 1993) – ffotograffau a cherddi
• Am Ryw Hyd (Gwasg Gee, 1996)
• Darllen y Meini (Gwasg Gee, 1998)
• Pasio Heibio, gol. Tegwyn Jones (Gwasg Carreg Gwalch, 1998) – detholiad
• Gweddnewidio: Detholiad o Gerddi 1962-1986 (Gwasg Gee, 2003) – detholiad
• Yli, gyda Ted Breeze Jones (Gwasg Dwyfor, 1993) – ffotograffau a cherddi
• Apocalups Yfory (Cyhoeddiadau Barddas, 2005)
• Teyrnas y Tywyllwch (Cyhoeddiadau Barddas, 2007)
• Murmuron Tragwyddoldeb a Chwningod Tjioclet (Cyhoeddiadau Barddas, 2010)
• Profiadau Inter Galactig (Cyhoeddiadau Barddas, 2013)
• Hen Englynion: Diweddariadau (Cyhoeddiadau Barddas, 2015)

• Lliw'r Delyn (1969)
• Amser Dyn (Gwasg Gee, 1972)

• Sawl Math o Gath (Gwasg Carreg Gwalch, 2002)
• Llyfr Gwyn (Cyhoeddiadau Barddas, 2015), ISBN 9781906396862
• Gair yn ei Le (Y Lolfa, 2012) – gyda ffotograffau gan Geraint Thomas

• Bywyd Bach, Cyfres y Cewri 30 (Caernarfon: Gwasg Gwynedd, 2006)

• Alan Llwyd, Llên y Llenor: Gwyn Thomas (Caernarfon: Gwasg Pantycelyn, 1984)

Eginyn erthygl sydd uchod am lenor neu awdur o Gymru. Gallwch helpu Wicipedia drwy ychwanegu ato.